بیماری سالک و لزوم همکاری همه جانبه برای مقابله با آن

شیراز نیوز - کارشناسان و مسوولین در دانشگاه علوم پزشکی معتقدند که باید تمام سازمان های استان فارس برای مبارزه با بیماری سالک همکاری کنند و تنها علوم پزشکی جوابگوی رفع معضلات نیست.

  سالک بیماری مزمن پوستی بدون درد، تب و مشترک میان انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ است که توسط پشه خاکی از فرد بیمار، به دیگران انتقال می یابد این بیماری معمولا موجب مرگ نمی شود ولی به دلیل ظاهر زننده بیماری آسیب های جدی به لحاظ روانی و اجتماعی روی بیمار می گذارد.

این بیماری بویژه در فصول گرم سال و در مناطق گرمسیر کشور، بیشتر مشاهده می شود و«سالک» در فارسی به معنای بیماری سال است ، یعنی این بیماری در طی کمتر از یک سال خوب می شود.

مهم ترین راه انتقال بیماری از طریق گزش پشه خاکی است که محدوده پرواز آن کم است و در مکان های تاریک و مرطوب بخصوص در ابتدای لانه های موش ها استراحت می کنند و همچنین در بیابان ها و جنگل های بارانی یافت می شوند.

ناقل این بیماری نوعی پشه ریز به نام پشه خاکی یا «فلبوتوموس» که اندازه آن دو تا سه میلیمتر و بدن آن پر از مو به رنگ زرد مایل به کرم است. پشه خاکی ماده خونخوار است و از خون انسان و بعضی پستانداران تغذیه می کند.

مشاور ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیرازدربیماری های واگیر در گفت و گو با خبر نگار ایرنا گفت:وضعیت سالک در فارس روند رو به کاهشی دارد و بالاترین موارد در سالهای 87 و 88 که سالی 9 هزار نفر در این استان به این عارضه مبتلا شدند ولی الان سالی چهار هزار نفر مبتلا می شوند.

پروین افسر کازرونی افزود:علت روند رو به کاهش یکسری مداخلات استانداری و مدیریت بحران وقت در سال های 87 و 88 بود که موضوع به صورت کاملا جدی در دست پیگیری قرار گرفت و هرجا که مشارکت فرماندارها و دهداران وجود داشت آمار رو به کاهش گذاشته است.

وی بیان داشت:عامل اصلی بیماری سالک شرایط آب و هوایی،جنس خاک،پوشش گیاهی،وضعیت رفتاری مردم و فاضلاب های غیر استاندارد روباز است.

این مقام مسوول با اشاره به اینکه 90 درصد سالک استان فارس روستایی است اظهار داشت:سالک روستایی به این معنی نیست که در روستا باشد بلکه ممکن است این نوع در شهر هم باشد و سالک روستایی یعنی با جوندگان درگیر است اول موش های صحرایی به این بیماری مبتلا می شوند و بعد پشه ناقل به انسان می رساند.

افسر کازرونی با اشاره به اینکه درحال حاضر کل استان فارس درگیر بیماری سالک است و مربوط به چند شهرستان نیست بیان داشت:این بیماری حتی در سردترین شهرستان استان فارس که آباده است به دلیل نزدیک بودن به شهر ابرقو استان یزد دچار این عارضه شده است.

وی ادامه داد:بخش آباده طشک نی ریز،شهرستان خرامه ،بخش زرقان شیراز،شهرستان مرودشت و بیضای سپیدان از جمله مکان های درگیر این عارضه هستند.

افسرکازرونی اضافه کرد:وقتی که مردم دریک روستا کمک می کنند وعوامل ایجاد کننده سالک را از بین می برند باید روستاهای همجوار آنها هم مراقب باشند زیرا جوندگان به روستاهای آنها انتقال پیدا می کنند.

این مقام مسوول در خصوص اینکه 11 سازمان برای کنترل و پیگیری سالک باید کمک کنند زیرا علوم پزشکی وظیفه اش تنها درمان،آموزش است اظهار داشت:بیضا در سال 88و 87 بالاترین شیوع را داشت که الان روند رو به کاهش است و شهرستان مرودشت با همکاری فرمانداری و سایر سازمان ها کارهای خوبی انجام که این اقدامات باید همچنان استمرار داشته باشد.

افسر کازرونی در خصوص پیشگیری از این بیماری گفت:باید فاضلاب های روباز استانداردسازی شود و زباله ها و نخاله های ساختمانی جمع شود و گودهای دامداران و مخروبه های اطراف شهر سامان دهی شود.

وی گفت: در شهر شیراز قسمت های بافت قدیمی و حاشیه های شهر که به روستاها متصل شده اند دچار این نوع بیماری هستند که باید برای سامان دهی آنها تلاش فراوانی شود.

بخشدار بیضا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت:بیماری سالک بیش از ده سال است که گریبان گیر مردم روستا های بیضا شده و کار درمان این بیماری از اوسط آبان ماه در این بخش آغاز شده است.

امرالله رییسی با اشاره به اینکه بخش بیضا با 38 روستا دارای 38 هزار نفر جمعیت می باشد افزود: تعداد مبتلایان به این بیماری تحت درمان یکصد نفر است که برای درمان هفته ای دو بار به مرکز بهداشت مراجعه می کنند.

این مقام مسوول در خصوص کنترل بیماری سالک در بخش بیضا ادامه داد:برای کنترل این بیماری با همکاری بخشداری، دهداری،شورا و مرکز بهداشت با مشارکت کشاورزان طرح جونده کشی(موش های صحرایی)،جمع آوری سگ های ولگرد و ساماندهی مخروبه های اطراف را در دستور کار قرار داده ایم.

معاون بهداشتی شبکه بهداشت و درمان شهرستان مرودشت گفت:در سال جدید بیش از 729 نفر در این شهرستان دچار عارضه بیماری سالک شده اند که در سال گذشته تعداد این بیماران 900 نفر بوده است.

دکتر محمدرضا دهقانیان افزود:کمیته ای برای ساماندهی و جلوگیری از این بیماری تشکیل شده و برنامه و کلاس های آموزشی ، فرهنگی و اطلاع رسانی از طریق اصحاب رسانه و صدا و سیما صورت گرفته است.

وی گفت:برای سامان دهی این بیماری تمام دستگاه ها باید همکاری لازم را به هم داشته باشند چرا که علوم پزشکی تنها وظیفه اش درمان بیماری است.

این مقام مسوول ادامه داد:60 درصد محیط شهری مرودشت به سیستم فاضلاب استاندارد وصل نیست که برای رفع این نیاز به 68 میلیارد تومان اعتبار نیاز است ولی می شود با دومیلیارد تومان هم به صورت سطحی کارهایی را انجام داد.

سرپرست مرکز بهداشت و درمان شهرستان مرودشت علت این بیماری را تجمع زباله ها و نخاله های ساختمانی در ورودی شهر، کانال های آبرسانی نزدیک مناطق مسکونی و سیستم فاضلاب غیر استاندارد دانست.

سید یدالله حسینی فرماندار شهرستان مرودشت گفت: یکی از مهم ترین راه های پیشگیری، مبارزه با پشه سالک و جلوگیری از ورود آن به محل زندگی، رعایت بهداشت و بهسازی محیط است که متولیان امر به ویژه حوزه بهداشت ودرمان، مطبوعات و صدا و سیما به صورت جدی وارد عمل شوند راهکارهای عملی و پیشگیرانه را اطلاع رسانی کنند.

وی افزود: شهرستان مرودشت قطب گردشگری شهرهای ایران است که با پیشینه کهن خود توجه بسیاری از مردم و دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی را دراقصی نقاط کشور و جهان به خود معطوف داشته است و مردم و مسوولان می بایست با عزم جدی و همگانی دررفع این معضل بهداشتی تلاش کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیرازدکتر غلامرضا حاتم گفت: در نوع احشایی بیماری سالک، مخزن مهم این بیماری سگ ها هستند و پشه های خاکی انگل را بین سگ های آلوده و ولگرد انتقال می دهند که در عشایر و روستاییان به علت تماس زیاد با این حیوان، انتقال بیماری از سگ به انسان ملاحظه می شود.

وی بیان کرد: گروه هدف در بیماری احشایی ایران بیشتر کودکان دو تا پنج ساله هستند و علایم بیماری شامل تب، بزرگی طحال و کبد، خونریزی های غیر طبیعی از بینی و روده و کم خونی و سرانجام در صورت عدم درمان مرگ است.

این دکترای انگل شناسی پزشکی افزود:جوندگان در هر جا رطوبت ، زباله ، کودهای حیوانی و مواردی از این قبیل وجود دارد، لانه سازی می کنند که بر همین اساس، بهسازی محیط ، همچنین شناسایی محل لانه جوندگان برای لانه کوبی و راندن لانه ها به فاصله دور با کمک لودر و وسایل مخصوص در این زمینه بسیار اهمیت دارد.

حاتم گفت : سگ های گله هم باید مرتب آزمایش شوند و سگ های ولگرد و آلوده معدوم شوند، از سویی دیگر استفاده از پشه بند با منافذ ریز، به ویژه پشه بندهای آغشته به سم مخصوص که توسط بهداشت تامین می شود، کمک زیادی به کنترل بیماری می کند.

وی آموزش بهداشت به مردم را رکن مهمی در این زمینه عنوان کرده و ابراز داشت: در نوع پوستی سالک، زخم ها ممکن است در نقاط حساس مانند صورت ، پلک چشم و گردن اتفاق بیفتد و پس از بهبودی ، جای زخم یا اسکار باقی بماند و زیبایی را به خطر بیندازد ، بنابراین هر چه زودتر زخم ها درمان شوند بهتر است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: درمان باید تنها توسط متخصصان انجام شود و چنانچه افراد سودجو با درمان های محلی افراد را درمان کنند، ممکن است باعث طولانی شدن زخم و عفونت آن شوند.

حاتم ادامه داد: در حال حاضر داروهای گلوکانتیم به صورت آمپول تزریقی و یخ کردن محل ضایعه ، مهم ترین راه درمانی سالک است و هنوز واکسنی برای بیماری تهیه نشده است.

وی ادامه داد: کنترل بیماری یک امر بین بخشی است و بدون مشارکت همه نهادها و سازمان ها کنترل بیماری با چالش برخورد خواهد کرد ، اما با یاری یکدیگر می توان این بیماری را ریشه کن کرد.